Türkmence Türkçe Sözlük
ağ : Ak
ala : Alâ, yüce, büyük
alı : Alır
alçax : Alçak
alem :Alem
alla : Allah
alma : Elma, Alma
annamaz :Anlamaz
apar : Götür
arallar : Ararlar
arxası : Arkası
arxaydan : Arka taraf, sırt
asman : Gökyüzü
aşq : Aşk
aştı : Açtı
ataş : Ateş
ataşı : Ateş rengi
ate : Hala
atıvı : Atını
atmaram : Atmam
awıç : Avuç
axımnan : Ahımla
axlaqıw : Ahlakın
av : Av; ov
ayırı: Ayırır
babağa : Papağan
bagça : Bahçe
bağvan : Bağcı, bahçıvan
bala : Yavru
bar : Meyve,yük
barmag : Parmak
başıvda : Başında
bava : Baba
baxandam : Baktığım zaman
baxtım : Bahtım; talihim
baktım : Baktım
bayaz : Beyaz
baz : Doğan
beçe : Yavru
béçare : Çaresiz
béd-asıl : Kötü asıllı
be-xeber : Bi-haber, habersiz
bekâs : Bi-kes, kimsesiz
beke : Belki :
bele : Böyle
béle : Belâ, felaket
bende : Bina ustası
benzisen : Benziyorsun
bes : Yalnız, yeter
beste : Halk türküsü
beyan : İzah
béyram : Bayram
bı : Bu
bıhaw : Franga
bılag : Bulak, su kaynağı
bıla- : Bula
bınnan: Bundan
bıra : Buraya
bilbil : Bülbül
bili : Bilir
billem : Bilirim
bissin : Bilsin
boyag : Boya
boyınsız at : Boyunsuz at, ‘tabut’
burhan : Kanıt
buxçav :Bohça
callat : Cellat
ceyran : Ceylan
cumbıt : Tomurcuk
cüt : Çift
çağırı : Çağırır
çah- : Çak
çal-: Sok-, vur
çalıptı: Sokmuştur
çar : Çare
çara : Çarmıha, haç biçiminde kurulmuş dar ağacı
çaram : Çarem
çekili : Çekilir
çekipler : Çekmişler
çem : Meşelik
çerx eyle- : Dolaş
çi : Gâh
çöl: Kır
dad- : Tat
dadetmek : Şikâyet etmek, yardım istemek
dagılaydıg : Dağılaydık
daglasaw : Dağlasan
dahı : Dahi
dalda : Gölge, himaye, barınak
dallal : Tellâl
damar : Damar,damlar
damlar : Damlatır, damlar
damnan : Damdan
dara : Dar ağacına
dardagın : Darmadağın
darman : Derman
dart- : Tart
daş: Taş
davran : Devran
dayaz : Derin olmayan, sığ su
dayım : Daima
dede : Baba, ağabey
dene : Tane
deryah . Deniz
dide : Göz
diyer : Der
diz be diz : Diz dize
dolanı : Dolanır
döşenipti : Döşenmiştir
dözmezdim : Dayanmazdım
duz : Tuz
dügin : Düğün
edex : Edelim
edeni : Ayıranı
egiri : Eğri
éle : Eyle, yap
elivden : Elinden
emeg : Emek
endir : İndir
erep : Arap
etimnen : Etimden
év : Ev
eyyi : İyi
fak : Kapan
feleg : Felek
ferk : Fark
ge : Gel
geçirttigimiz : Geçirdiğimiz
geda : Fakir
gedex : Gidelim
gedim : Gideyin
gedirem : Gidiyorum
geli : Gelir
gelsev : Gelsen
ğem : Gam
ğemgin : Gamlı
ğerib : Garip, yabancı
ğeribivem : Garibinim
gesse : Gelse
gétsev : Gitsen
gévil : Gönül
ğezeb : Gazap
gezmeziydim : Gezmezdim
girdiw : Girdin
girip : Giymiş
gög : Gök
gögertmiş : Yeşertmiş
görex : Görelim
gözel : Güzel
gücünnen : Gücünden
gülden : Vazo
güleller : Gülerler
gülimnen : Gülümden, gülümle
gündi : Gündür
hah : Halk, elalem
halh : Halk
hanı : Nerede
hana : Hane, ev
hara : Nereye
harap : Harap, kötü
haraba : Harabe
happı : Hepsi, bütün
has sühbet : Hoş sohbet
Hasa : Kerkük’ün ortasından geçen çay
haşı : Acemi, tecrübesiz
havar : Yüksek sesle konuşma, bağırma
he : Hep, sadece
hefte : Hafta
Hek : Hak, Allah
Helek : Helak
helke : Halka
helvet : Tenha
hençer : Hançer
herf : Harf
heşe : Hâşa
heyva : Ayva
hınna : Kına
hıyal : Hayal
hunı : Kanlı
hurmatı : Kerkük’e bağlı bir kasaba
hüsniv : Güzelliğin
içirtti : İçirdi
igid : Yiğit
ikki : İki
il : Yıl
ilan : Yılan
inceldipsen : İnceltmişsin
indi : İmdi, şimdi
iştim : İçtim
it- : Yit-, kaybol
izrayıl: Azrail
qab : Kap
gal‘a : Kale
qalı : Kalır
qannan : Kandan
qannı : Katil, kanlı
qardaş : Kardeş
gareldip : Karartmış
kârvan : Kervan
qarşım : Karşımı
qassab : Kasap
qaşıv : Kaşın
qax : Kalk
qayasız hamam : Teneşir
keder : Kadar
kefin : Kefen
kehir : Kahır, üzüntü
kelb : Kalp
keman : Yay
kemer : Ay
kére : Kara
Kereli : Kerkük’e bağlı bir köy
kerem : Bereket, Özel isim
keter : Katar, sıra
keyten : Kaytan
kifil : Kilit
kil : Kıl
kilçe : Kıl kadar
kilinç : Kılıç
kimin :Gibi
ki : İki
kimiz : İkimiz
kinifil : Karanfil
kiprik çalarsa : Gözünü kapayıp açarsa, kırparsa
könegiv : Gömleğin
kiprig : Kirpik
kirşan : Kadınların yüzlerine sürdükleri beyaz boya
qohsa : Koksa
qonag : Konuk, misafir
qonca :Gonca
qora : Koruk
qorhıram : Korkuyorum
qoyallar : Koyarlar
köç :Göç
kölev : kölen
kölge :Gölge
kösk :Göğüs
köynek :Gömlek
qadanı : Kazayı
qallam :Kalırım
qullapçı : Oltacı
gulınç : Damar sertleşmesi
qumnan : Kumdan
qupart- : Kopar
qurşan- : Kuşan
küle: Kısa boy
kül başına : Eyvah haline ‘beddua’
küre : Demirci ocağı
labud : Elbet
lala : Lale
leşker : Asker
libada : Keçe
ma’de : Başka
mazı :Nazarlık
memme : Meme
men : Ben
mezzet : Mezar
mezzete : Müzayedeya
min- : Bin
mılla:Molla, din büyüğü
mis : Bakır
mıçıla : Eski horyat çağırçısı
musalla : Tamamen bir Türkmen semti
mühibbet : Muhabbet
naçaram : Çaresizim
naxsı : Hangi
nâkes : Kimsesiz
nalan : Ulan
namard : Namert
naşı : Acemi, tecrübesiz
navar : Ne var, ne olur ne çıkar
ne : Ne, ne kadar
nece : Nasıl, ne güzel
néçe : Kaç
nedi : Nedir
ne’let : Lanet
neme : Neyime
nene : Anne
nesib : Nasip, kısmet; hisse
neynim : Ne yapayım, ne edeyim
nişi : Niçin
nişter : Neşter
ocagkör : Çocuğu olmayan
od : Ateş
og : Ok
ohı : Okumaktan oku; ok’u
olag : Olalım
olar : Onlar
oldıgımçı : Olduğum için
olı : Olur
olmaginan : Asla olma
olsav : Olsan
onıyçı : Onun için, ondan dolayı
ossa : Olsa
otı : Otur
otırağın : Oturalım
ottız : Otuz
oyagam : Uyanığım
oyan : Uyan
oyıpsan : Oymuşsun
ög : Ön
ögren : Öğren
öllem : Ölürüm
ölsin, össün : Ölsün
özim : Kendim
rakıb : Rakip
ruhim : Ruhum
rehan : Fesleğen
rehme : Rahm’e, kadın adı
sade : Seda, ses
sagalı : Sağ olur, iyi olur, iyileşir
saglıgtan : Sağlıkla, sağlıcakla
salaca : Tabut
salam : Selam
sallan- : Salın-, sark
sama: Sema
sanduk : Sandık
sayağ : Uyanık
sehepsiz : Sahipsiz
sekkiz : Sekiz
selediller : Söyletirler
seleş- : Konuş
sene: Sana
sep- : Serp
seşti: Seçti
sevini : Sevinir
seyran : Kır gezisi
sıxılmıştıx : Sıkışık bir halde sığınmıştık
sına- : Dene, Sinmek
sınsın : Sinsin
silehiv : Silahın
sinev : Sinen, göğsün
sona . Suna
susız : Susamış
suvab : Sevap
suvardım : Suladım
sürdixçe : Sürdükçe
sürtegin : Sürelim
şad . Mutlu, bahtiyar
şahbaz : Bir cins iri ve beyaz doğan, Yiğit, şanlı
şer’e : Göle benzeyen derince su
şerik : Ortak
şirinem : Tatlıyım
şivan : Çığlık, yas, yerli matem töreni
şum : Şom, uğursuz
tabir . Yorumlama, açıklama
talan : Yağma
talx : Acımsı
tap- : Bul-, kulluk ettiğim
tapşır- : Müjdele
tay: Taraf, denk, bir şeyin yarısı
tehsil : Tahsil
tek : Gibi, yalnız
tekin : Gibi
ter : Taze, ıslak
terse : Ters
tik- : Dik
tikeyin. Dikelim, takılı kalsın
toh : Tok, Doyuncaya kadar
tohın : Dokun
torçı : Ağ kullanan avcı
torpag : Toprak
toy : Düğün
tumdım : Daldım, battım
turınç : Turnç
turşsan . Ekşisin
tut- : Yakalamak, edinmek
tutanda : Tuttuğu zaman
tük : Tüy
tükân : Dükkân
türbe : Mezar
uçuttım : Uçurdun
uştı : Uçtu
ücesen : Yücesin
ümr : Ömür
üreg : Yürek
üste : Üstünde
üz : Yüz
üzivden : Yüzünden
xannan : Handan
xurmatı : Kerkük’e bağlı bir ilçe
xal : ben
xalıg : Halık
xasa : Kerkük’te bir çay
xax : Halk
xunı : Kanlı
xızma : Hızma
xulq : Hulk
vafa : Vefa
vérendi : Virandır
vır : Vur
vırabilmediv : Vuramadın
vırallar : Vururlar
yada sal- : Hatırla
yalguz: Yalnız
yandırı : Yandırır
yanıxlar : Yanıklar
yannam : Yanarım
yannan : Yandan
yaraştıgınnan : Yaraştığı için, yakıştığı için
yaramısan :Yaramıyorsun
yasınnan : Yasından, mateminden
yavag : Yanak
yayılağın : Yayılalım
yazabilmez : Yazamaz
yazılan : Yaz ilen
ye : yen
Ya : ya
yexe : Yaka
yexesiz köynek : Yakasız gömlek (kefen)
yen : Ya da
yengi : Yeni
yéri : Yürü, yeri
yétir : Ulaştır
yıgla : Ağla
yıgış : Toplanmak, yığılmak
yıgınag eder : Toplanır
yaxşı : Güzel
yıxılı : Yıkılır
yehen- : Yıkan
yohtı: Yoktur
yolçı : Yolcu
yuhu : Uyku
yuxsı : Uykusu
yuldız : Yıldız
yükiv : Günahını
yüz baglar : Küser
zehmet : Zahmet
zekat : Zekat
zınhar : Sakıncalı, ıssız
zilf : Zülüf
Zülfikâr : Hz. Ali’nin kılıcı
WWW.KOPUQKERKUK.TR.GG
